cindemir@cindemir.av.tr

Bu davalarda görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Asliye hukuk mahkemeleri tenfiz davalari (boşanma davalari hariç) için yasa tarafindan görevlendirilmişlerdir.

Rus Uyruklu davacıdan teminat istenebilir mi? Rusya Federasyonu Hukuk Usulüne Dair La hey sözleşmesine taraf olduğu için bu tür tenfiz davalarında Rus uyruklu davacıdan teminat istenmesi yanlış bir uygulama olacaktır.  Türkiye’de Anayasa‘nin 90. Maddesi Uluslararası Anlaşmaların iç hukuka doğrudan uygulanabilirliğini düzenlemektedir.  MÖHUK md.48’in 2. Fıkrası karşılıklılık esası halinde teminattan muafiyetin doğacağını belirtmektedir. Söz konusu maddenin devamı şu şekildedir: “Mahkeme, dava açanı, davaya katılanı veya icra takibi yapanı karşılıklılık esasına göre teminattan muaf tutar.” Teminattan muafiyet konusunda Rusya Federasyonuyla aramızda uluslararası sözleşmeye dayanan karşılıklılık mevcuttur. Türkiye gibi Rusya Federasyonu da 1954 tarihli Hukuk Usulüne Dair La hey Sözleşmesine ve 1970 tarihli La hey Delil Sözleşmesine taraftır. Sözleşmenin 17. Maddesinin 1. fıkrası şunu belirtmektedir: “Sözleşmeye taraf devletlerden birisinde ikamet eden ve diğer bir devlette dava açan veya davaya katılan taraf devlet vatandaşlarından yabancı olmaları veya ülkede ikametgah sahibi olmamaları sebebiyle teminat istenemez.”

Rusya Türk Mahkemelerin kararlarını tanımakta midir? Tanıma ve tenfiz hususunda karşılıklılık ne aşamadadır? Türk mahkemelerin kararlarının Rusya’da tanındığına ilişkin emsallere ulaşmak ve bu emsalleri bulundurmak genellikle avukatlar tarafından yapılmaktadır. Bu emsallerin maalesef Ülke elçiliklerince takip edilmediği veya kayıt ettirilmediği görülmektedir. Rusya ile karşılıklılık meselesine gelirsek, Rus kanunlarında karşılıklılık hususuna ilişkin olarak şunu belirtmek gerekir: “Rusya Federasyonu Tahkim Prosedürünün 16,32,74,241- 246-256-inci maddelerin hükümlerinde, Rusya Federasyonu Medeni Usul Kanununun 409-417 maddelerin hükümlerinde, ilgili uluslararası sözleşme olmadığı durumda karşılıklılık prensibi esasında öngörülmektedir. ”

Rusya Federasyonu kararlarının tenfizinin kamu düzenine aykırılık iddiası iki Avrupa İnsan HaklarI Sözleşmesine üye devlet ve Avrupa insan hakları mahkemelerince denetlenen devlet için güç bir iddia olduğu kanısındayım. Genellikle Türkiye Cumhuriyeti Mahkemelerinin Rusya Federasyonu Mahkemelerinin dava kararlarını tanırken “Tahkim Mahkemesi” kelimesine takıldıkları ve bu mahkemelerin bir an için normal ticaret mahkemesi değilde tahkim heyetinin verdiği karar olarak algılanması Rus kararlarının tanıma ve tenfizinde sıkıntılar yaratmaktadır.