Günümüzde yüksek katlı binaların artışıyla birlikte asansör kullanımı kaçınılmaz bir gereklilik haline gelmiştir. Ancak düzenli bakım yapılmayan veya ihmal edilen asansörler, ciddi kazalara sebep olabilmektedir. Asansör kazaları sonucunda meydana gelen zararların nasıl tazmin edileceği önemli bir hukuki konudur.

1. Asansör Kazalarında Hukuki Sorumluluk

Türk Medeni Kanunu’nun 684. maddesi kapsamında, asansörler binanın bütünleyici parçası olarak kabul edilir. Bu nedenle, meydana gelen yaralanma veya ölümlerden bina sahibi ve bina yönetimi kusursuz sorumlu tutulabilir.

Ayrıca, Türk Borçlar Kanunu’nun 69. maddesine göre bina maliki, yapının bakımındaki eksikliklerden veya yapısal bozukluklardan doğan zararlardan sorumludur. Kusursuz sorumluluk ilkesi gereği, bina maliki gerekli tüm özeni göstermiş olsa bile bu sorumluluktan kurtulamaz.

2. Asansör Kazalarında Tazminat Talebi

Asansör kazalarında mağdurlar maddi ve manevi tazminat talep edebilir:

• Maddi Tazminat: Tedavi giderleri, kazanç kaybı, ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan zararlar
• Manevi Tazminat: Yaşanan acı, elem ve mağduriyetin giderilmesi için talep edilen tazminat
• Destekten Yoksun Kalma Tazminatı: Asansör kazasının ölümle sonuçlanması durumunda, mirasçılar cenaze giderleri ve destekten yoksun kalma tazminatı talep edebilir.

3. Asansör Kazalarında Bakım Sorumluluğu

Asansör Bakım ve İşletme Yönetmeliği’ne göre bina sahipleri ve yöneticileri, ayda en az bir kez asansör bakımını yaptırmakla yükümlüdür. Ayrıca, yıllık kontrol zorunluluğu bulunmakta olup, ilk yıllık kontrol asansörün piyasaya sürüldüğü tarihten bir yıl sonra yapılmalıdır.

Eğer bina inşaat halinde ise, kazadan inşaat sahibi sorumlu tutulur. İş hukuku kapsamında iş kazası olarak değerlendirilebilecek bu tür olaylarda, işverenin de sorumluluğu doğar.

4. Tazminat Miktarının Belirlenmesi

Asansör kazaları nedeniyle açılacak tazminat davalarında ceza davası büyük önem taşır. Ceza mahkemelerinin belirlediği kusur oranları, hukuk mahkemelerindeki tazminat miktarlarını doğrudan etkileyebilir.

• Sakatlık Durumu: Mağdur, sakatlık oranına göre iş ve güç kaybı tazminatı talep edebilir.
• Geçici İş Göremezlik: Yaralanan kişi, çalışamadığı günler için maddi kayıplarını talep edebilir.
• Araç ve Eşya Zararları: Asansör kazasında eşyaların zarar görmesi durumunda tazminat talep edilebilir.

5. Yargıtay Kararı ve Emsal İçtihatlar

Asansör kazalarına ilişkin Yargıtay kararları, site yönetimi, bina sahibi ve bakım firmalarının sorumluluklarını açıkça ortaya koymaktadır.

T.C. YARGITAY 4. HUKUK DAİRESİ

E.2011/6669 K. 2011/8407 T. 14.7.2011

Özet: Davalı site yönetim kurulu, asansör bakım firmasıyla sözleşme yapmış ancak asansörlerin eski ve tehlikeli olduğunu bildikleri halde bakımını yeterince yapmamıştır. Bu nedenle asansör düşmesi sonucu meydana gelen ölümde site yönetimi ve bakım firması kusurlu bulunmuş ve tazminata mahkum edilmiştir.

Sonuç olarak, asansör kazalarından kaynaklanan tazminat davaları, bina sahipleri, site yönetimleri ve bakım şirketleri açısından ciddi hukuki sorumluluklar doğurmaktadır. Tazminat taleplerinde hem ceza davası hem de hukuk davası birlikte takip edilmelidir.