Bu makale iş kazasında parmak kopması veyahut uzuv kaybı gibi durumlarda zarara uğrayanların ne gibi haklara sahip olduğuna ilişkin olarak yazılmıştır.

İş kazası 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 13. maddesinde; sigortalının iş yerinde bulunduğu sırada, işveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle, bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak iş yeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, bu Kanunun 4. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş geliş sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hale getiren olay olarak tanımlanmıştır.

İş kazası geçiren işçi, manen ve/veya bedenen zarara uğramış olabilir. Bu zararlar vücutta oluşan sakatlıklar (kemik kırılması, platin takılması vs.), iş göremezlik, uzuv kopması (parmak kopması, kol yada bacak kopması) ya da psikolojik bozukluklar şeklinde olabilir.  Zarar gören işçinin söz konusu zararını gidermesi için Türk Borçlar Kanunu gereğince dava açma hakkı mevcuttur. Türk Borçlar Kanunu’nun 51. maddesi ve devamında düzenlenen haksız fiil hükümlerine göre iş kazası geçiren işçi; cismani zarar halinde zararının giderilmesini talep edebilecektir. Ayrıca ölüm ve bedensel zararlarda zarara uğrayan işçi ya da işçinin mirasçıları bazı giderlerin karşılanmasını talep edebilir. Buna göre işçi veya mirasçıları şu giderlerin karşılanmasını talep edebilecektir :

İşçinin Ölümü Halinde Mirasçıları ;

• Cenaze giderleri,
• Tedavi giderleri (ölümden önce işçinin tedavisi içi yapılan giderler)
• Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar.
• Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıpları talep edebilir.

Bedensel Zarar Halinde ;

• Tedavi giderleri,
• Kazanç kaybı,
• Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar.
• Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar talep edilebilir.

İş kazası geçiren işçi veya işçinin ölümüyle sonuçlanan bir kazaysa işçinin mirasçıları ya da desteğinden yararlananlar, işveren aleyhine maddi ve manevi tazminat davası açabilecek, bu tazminat davasında zararlarının karşılanmasını talep edebilecektir. Burada üzerinde önemle durulması gereken husus ise, işçinin geleceğe yönelik hak kayıplarını da talep edebilmesidir. Zira işçide meydana gelen kalıcı sakatlıklar sonucunda işçi gelecekte de kazanç kaybına uğramaya devam edecek ya da Yargıtay kararlarında da belirttiği üzere diğer işçilere nazaran daha fazla emek göstererek aynı işi yapmak durumunda kalacaktır.

İş kazalarında tazminat hesaplamasında işçinin net ücreti üzerinden hesaplama yapılır. İşçinin alacağı sonraki ücretler de artırımlı olarak hesaplanır. İşçinin gelir elde etmediği dönemdeki gelir hesaplanmaz. İş kazası sonucunda işçi öldüyse, aktif dönem zararları yanı sıra doktrinde pasif dönem olarak adlandırılan yaşlılık aylığı zararı da eklenerek hesaplanır. Yargıtay özellikle yaşlılık aylığından sağ kalan eşin yarısı oranında yararlanacağına hükmetmektedir.

İş kazası sonrasında ortaya çıkacak kusur oranları tazminatın miktarı ve tazminatın ortaya çıkıp çıkmayacağı açısından çok önemlidir. Bu sebeple kaza sonucu delillerin toplanması ve gerekli bildirimlerin yapılması büyük önem teşkil etmektedir. Kaza sonucunda işveren açısından cezai sorumlulukta doğabileceğinden gerekli önlem ve tertibatın alınıp alınmadığı incelenmeli ve mahkemede ispat teşkil edilebilecek şekilde kayıt altına alınmalıdır.

Bu kapsamda iş kazası sonrası yapılacak tespitler alınacak önemler  ve bildirimler büyük önem arz etmektedir.