Yabancı statüsünde bulunan kişilere çeşitli sebeplerle Türkiye’ye giriş yasağı yaptırımı uygulanabilir. Bu makalemizde Türkiye’den sınır dışı edildikten sonra veya Türkiye dışında olup da Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından hakkında ülkeye girişi yasaklanan kişilerin haklarını açıklamaya çalışacağız.

Öncelikle yabancı statüsü ne anlam ifade etmektedir ona değinelim. Yabancı statüsü Türkiye Cumhuriyeti’ne vatandaşlık bağı ile bağlı olmayan kişileri kapsar. Bu gruba oturma izni, çalışma izni sahipleri ve mavi kartlılar da dahildir.

Göç idaresi Genel Müdürlüğü, gerektiğinde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşlerini alarak, Türkiye dışında olup da kamu düzeni veya kamu güvenliği ya da kamu sağlığı açısından Türkiye’ye girmesinde sakınca görülen yabancıların ülkeye girişini yasaklayabilir. Giriş yasağı Türk konsolosluklarından veya içişleri bakanlığına yapılacak başvuruyla sorgulanabilir ve buna göre yasağın kaldırılması başvurusu yapılabilir.

Ayrıca Türkiye’den sınır dışı edilen yabancıların Türkiye’ye girişi, Genel Müdürlük veya valilikler tarafından yasaklanır. Bu yasaklama süresi en fazla beş yıldır. Ancak, kamu düzeni veya kamu güvenliği açısından ciddi tehdit bulunması hâlinde bu süre Genel Müdürlükçe en fazla on yıl daha artırılabilir. Yani 15 yıla kadar uzaması mümkündür.

 Vize veya ikamet izni süresi sona eren ve bu durumları yetkili makamlarca tespit edilmeden önce Türkiye dışına çıkmak için valiliklere başvuruda bulunup hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıların Türkiye’ye giriş yasağı süresi bir yılı geçemez.

Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu’nun 56’ncı maddesi uyarınca Türkiye’yi terke davet edilenlerden, süresi içinde ülkeyi terk edenler hakkında giriş yasağı kararı alınmayabilir. Bu durum idarenin takdir hakkına ilişkindir. Genel Müdürlük, giriş yasağını kaldırabilir veya giriş yasağı saklı kalmak kaydıyla yabancının belirli bir süre için Türkiye’ye girişine izin verebilir. Kamu düzeni veya kamu güvenliği sebebiyle bazı yabancıların ülkeye kabulü Genel Müdürlükçe ön izin şartına bağlanabilir.

Türkiye’ye giriş yasağının tebliği, Türkiye dışında olup da Göç İdaresi Genel Müdürlüğü tarafından hakkında ülkeye girişi yasaklanan kişiler olan yabancılara Türkiye’ye giriş yapmak üzere geldiklerinde sınır kapılarındaki yetkili makam tarafından yapılır. Bazı durumlarda ise, havalimanındaki veya sınır kapısındaki görevli polis memurunun kişinin dış görünüşüne, hal ve hareketlerine bakarak çıkarım yapmak suretiyle tutanak tutar ve kişinin seyahat özgürlüğü bu subjektif bir görüş sonucu sınırlandırılır.

Türkiye’den sınır dışı edilen yabancılara ise tebligat valilikler tarafından yapılır. Tebligatta, yabancıların karara karşı itiraz haklarını etkin şekilde nasıl kullanabilecekleri ve bu süreçteki diğer yasal hak ve yükümlülükleri de yer alır.

Giriş yasağı kararının iptali davası ile bu giriş yasağının kaldırılması mümkündür. Bu dava, idare hukukunun alanına girdiği için İdare Mahkemesi’nde açılmalıdır.

Türkiye’ye giriş yasağının kaldırılması için giriş yasağının olup olmadığının öğrenilmesi de gerekmektedir. Türkiye’ye giriş yasağının bulunup bulunmadığını öğrenmek isteyen kişiler bulunduğu ülkenin Türkiye Cumhuriyeti Konsolosluğuna giderek başvurarak öğrenebilir ya da bir avukata vekalet vererek avukat aracılığıyla da öğrenebilmeleri mümkündür. Sınır dışı yasaklama nedenleri ise çoğunlukla idare tarafından gizli tutulmakta ancak mahkeme sürecinde kısmen açıklanmaktadır. Genellikle dayanaksız ve sübjektif sebeplere dayalı ya da isim karışıklığından kaynaklanan bu tip yasaklar mahkeme tarafından kaldırılmaktadır. Bununla birlikte Milli İstihbarat Teşkilatından gelen rapor doğrultusunda yapılan yasaklamaların kaldırılması daha zorlu ve daha az sıklıkla olmaktadır.