Deport (Sınır Dışı) Kararı Nedir? Kimler Sınır Dışı Edilir, Kimler Edilemez?

Deport kararı, yani halk arasında bilinen şekliyle sınır dışı edilme, Türkiye Cumhuriyeti’nde vatandaşlık bağı bulunmayan kişilerin, kamu düzeni veya güvenliği gibi nedenlerle ülke dışına çıkarılmasını ifade eder. Bu karar, hem idari hem de cezai güvenlik önlemi niteliği taşıyabilir. Ancak sınır dışı edilme işlemi her durumda uygulanamaz; hukuki yollarla iptal edilmesi de mümkündür.

Deport Nedir ve Kimlere Uygulanır?

Türk Hukuku’na göre deport kararı, Türk vatandaşı olmayan yabancıların kamu güvenliği, kamu sağlığı veya düzenini tehdit eden durumlara karışmaları halinde uygulanır. Yetkili makam İçişleri Bakanlığı olup, karar 48 saat içinde alınabilir.

Aşağıdaki durumlar deport gerekçesidir (6458 Sayılı Kanun m.54):

• Terör örgütü üyeliği veya destekçiliği

• Sahte belgelerle giriş/ikamet

• Geçimini yasadışı yollardan sağlamak

• Kamu düzenini tehdit etmek

• Vize süresini aşmak

• İkamet izninin sona ermesi ve uzatılmaması

• Çalışma izni olmadan çalışmak

• Türkiye’ye yasal olmayan giriş-çıkış

• Uluslararası koruma başvurusu reddedilenlerin ülkede kalmaya devam etmesi

Kimler Sınır Dışı Edilemez?

Her ne kadar kişi yukarıdaki gerekçeleri taşısa da, aşağıdaki gruplar hakkında deport kararı verilemez:

• Geri gönderileceği ülkede ölüm cezası, işkence veya insanlık dışı muamele riski taşıyanlar

• Hamile, yaşlı, ağır hasta veya seyahat için uygun olmayan sağlık durumundakiler

• İnsan ticareti mağdurları

• Psikolojik, fiziksel veya cinsel şiddet mağdurları

Deport Kararına İtiraz Nasıl Yapılır? (Sınır Dışı Kararının İptali)

Sınır dışı kararına itiraz etmek mümkündür. Yabancı kişi veya vekili (avukat), İdare Mahkemesi’ne iptal davası açabilir. Bu davada yürütmeyi durdurma talebi mutlaka sunulmalıdır. Aksi takdirde sınır dışı işlemi hemen gerçekleşebilir.

• İtiraz süresi: Kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde yapılmalıdır.

• Mahkeme süresi: Başvuru üzerine 15 gün içinde karar verilir.

• Karar: Kesindir ve yeniden temyiz yolu yoktur.

Ayrıca, idari gözetim altına alınan kişiler, Sulh Ceza Hâkimliği’ne başvurarak gözetim kararına itiraz edebilir.

Deport Süreci Nasıl İşler?

1. Deport kararı alınır.

2. Gerekli görülürse geri gönderme merkezine sevk edilir.

3. Geri gönderme merkezindeki maksimum kalış süresi 6 aydır.

4. Ulaşım işlemleri, bilet ücretleri ve pasaport kontrolleri yapılır.

5. Giderler kişinin kendisinden alınır. Ödenmezse Türkiye’ye tekrar girişe izin verilmez.

Türkiye’ye Giriş Yasağı ve Deport Kararı Arasındaki İlişki

Sınır dışı edilen yabancılar hakkında Göç İdaresi veya valilik kararıyla giriş yasağı uygulanabilir.

• Giriş yasağı süresi: En fazla 5 yıl.

• Ağır tehdit durumlarında: 10 yıl daha uzatılabilir.

Deport Kararı Nasıl Kaldırılır?

Deport kararının kaldırılması için idare mahkemesinde açılacak iptal davasının kazanılması gerekir. Ayrıca:

• Deport gerekçesinin ortadan kalktığını belgelemek

• Yeni bir ikamet veya çalışma izni başvurusunda bulunmak

• Giriş yasağı süresinin dolmasını beklemek veya özel izin (vize) almak da mümkündür.

Türkiye’yi Terke Davet Uygulaması

Bazı yabancılar için doğrudan deport yerine Türkiye’yi kendi rızasıyla terk etme imkanı tanınır:

• 15-30 gün arasında süre verilir

• Bu sürede çıkış yapanlara genellikle giriş yasağı uygulanmaz

• Ancak şu gruplara bu hak tanınmaz:

  • Kaçma riski bulunanlar

  • Sahte belge kullananlar

  • Kamu düzenini tehdit edenler

Sonuç

Deport kararı, ciddi sonuçlar doğuran idari bir işlemdir. Ancak hukuki yollarla iptali mümkündür. Özellikle “deport nasıl kaldırılır”, “sınır dışı kararına itiraz süresi” gibi sorularla ilgilenenler için profesyonel hukuki destek alınması önerilir.