Ölüme Bağlı Tasarruflar ve Vasiyetnamenin Önemi

Türk Medeni Kanunu’na göre, ölüme bağlı tasarruflar belirli şekil şartlarına tabidir. En yaygın ölüme bağlı tasarruf işlemi vasiyetname düzenlemek olup, bunun için kişinin:

✅ 15 yaşını doldurmuş olması
✅ Ayırt etme gücüne sahip olması

gerekmektedir. Vasiyetnamenin geçerli olabilmesi için belirlenen şekil şartlarına uyulması zorunludur. Türk Medeni Kanunu’nun 531. maddesi, vasiyetnamenin şu üç şekilde düzenlenebileceğini belirtmektedir:

1️⃣ Resmi Vasiyetname
2️⃣ El Yazılı Vasiyetname
3️⃣ Sözlü Vasiyetname

1) Resmi Vasiyetname ve Hukuki Geçerliliği

Resmi vasiyetname, iki tanık huzurunda ve resmi memur tarafından düzenlenir. Resmi memurlar şunlardır:

• Sulh hakimi
• Noter
• Kanunla yetkilendirilmiş diğer görevliler

Noterlik Kanunu’nun 89. maddesi, vasiyetnamenin resmî şekil şartına tabi olduğunu açıkça düzenler.

Elektronik ortamda vasiyetname geçerli mi?
Resmi vasiyetname, Noterlik İşlemlerinin Elektronik Ortamda Yapılması Hakkında Yönetmelik kapsamında elektronik imza ile düzenlenemez. Kanunun öngördüğü şekil şartı sağlanmazsa, vasiyetname geçersiz sayılır.

Şekil Şartı Eksikliği ve İptal Davası
Resmi vasiyetnamenin şekil şartlarına aykırı olması, onun iptal davasına konu edilmesine neden olabilir. Şekil şartı eksik vasiyetname kendiliğinden hükümsüz olmaz, ancak iptal davası açılması halinde geçersiz sayılabilir.

2) El Yazılı Vasiyetname ve Geçerlilik Şartları

Medeni Kanun’un 538. maddesine göre el yazılı vasiyetnamenin:

✅ Baştan sona miras bırakanın kendi el yazısı ile yazılması
✅ Tarihin (yıl, ay, gün) el yazısı ile belirtilmesi
✅ Miras bırakan tarafından imzalanması

gerekmektedir.

Hangi Malzemeye Yazıldığı Önemli mi?
El yazılı vasiyetname bir kâğıda kalemle yazılabileceği gibi, olağanüstü durumlarda farklı yüzeylere de yazılabilir. Örneğin:

• Hisse senedinin arkasına yazılan vasiyetname
• Bir savaş veya esir kampında duvara çiviyle kazınmış vasiyetname

E-Vasiyetname (Dijital Ortamda Vasiyet)
Günümüzde elektronik ekranlara dijital kalem ile yazı yazmak mümkündür. Bu nedenle, bir tablet veya bilgisayar ekranına el yazısı ile yazılan bir vasiyetnamenin geçerli olup olmadığı tartışılmaktadır.

Kanun, vasiyetin hangi materyale yazılacağını açıkça belirtmez, ancak el yazısı ve imza şartı aranır. Bilgisayar ekranına el yazısı ile yazılan bir vasiyet, animus testandi (vasiyet yapma niyeti) taşıdığı sürece geçerli olabilir. Ancak henüz Türk mahkemelerinde bu konuda emsal bir karar bulunmamaktadır.

Fotokopi veya Dijital Kopya Geçerli mi?
El yazılı vasiyetname tek nüsha olarak yapılır ve fotokopi ya da dijital kopyalar geçerli sayılmaz. Ancak dijital ortamda saklanan orijinal el yazısı dosyalarının ileride hukuki geçerliliği tartışılabilir.

3) Sözlü Vasiyetname – Olağanüstü Durumlarda Geçerli Midir?

Medeni Kanun’un 539. maddesine göre, sözlü vasiyetname yalnızca olağanüstü durumlarda yapılabilir:

• Yakın ölüm tehlikesi
• Ulaşımın kesilmesi
• Savaş, salgın hastalık, doğal afetler

Nasıl Yapılır?
1️⃣ Miras bırakan, son arzularını iki tanığa anlatır.
2️⃣ Tanıklar bu beyanı yazar veya yazdırır.
3️⃣ Tanıklar yazılı beyanı en kısa sürede sulh hakimine bildirir.

Sözlü Vasiyetnamenin Geçerliliği Ne Kadar Sürer?
Eğer olağanüstü durum sona erdikten sonra miras bırakan 1 ay boyunca hayatta kalırsa, sözlü vasiyetname geçerliliğini kaybeder.

Vasiyetname İle İlgili Sık Sorulan Sorular (SSS)

El yazılı vasiyetname noter onayı olmadan geçerli mi?
✅ Evet, eğer el yazısı ve tarih doğru yazılmışsa, noter onayı gerekmeksizin geçerlidir.

E-Vasiyetname (dijital vasiyet) kabul edilir mi?
Henüz Türk hukuku e-vasiyetnameyi resmi olarak tanımamaktadır. Ancak, doktrin ve hukukçular, dijital kalemle yazılan el yazılı vasiyetnamelerin geçerli olabileceğini savunmaktadır.

Sözlü vasiyetname kaç kişi huzurunda yapılmalıdır?
✅ En az iki tanık bulunmalıdır.

Vasiyetname iptali davası açılabilir mi?
✅ Evet, şekil şartlarına uyulmadığı takdirde iptal davası açılabilir.

El yazılı vasiyetnamenin tarihi hatalı olursa geçerli midir?
Hayır, tarih eksik veya yanlış ise vasiyetname geçersiz sayılır.