Azerbaycan Kararlarının Tanınması ve Tenfizi

Aralık 31, 2019 Gökhan Cindemir 0 Comments

Bu davalarda görevli mahkeme asliye hukuk mahkemesidir. Asliye hukuk mahkemeleri tenfiz davaları (boşanma davaları hariç) için yasa tarafından görevlendirilmişlerdir.

 Azerbaycan ile aramızda, 03/05/2002 tarihinde imzalanan, 09/03/2004 tarihli ve 2004/6988 sayılı kanunla onaylanan ve 23/03/2004 tarihli ve 25411 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, “Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti arasında Hukuki ve Ticari Konularda Adli İşbirliği Anlaşması” mevcuttur. Azerbaycan ve Türkiye bu sözleşmeye taraf olduğu için bu tür tenfiz davalarında Azerbaycan uyruklu davacıdan teminat istenmesi yanlış bir uygulama olacaktır.  Türkiye’de Anayasa‘nın 90. Maddesi Uluslararası Anlaşmaların iç hukuka doğrudan uygulanabilirliğini düzenlemektedir.  MÖHUK md.48’in 2. fıkrası karşılıklılık esası halinde teminattan muafiyetin doğacağını belirtmektedir. Söz konusu maddenin devamı şu şekildedir: “Mahkeme, dava açanı, davaya katılanı veya icra takibi yapanı karşılıklılık esasına göre teminattan muaf tutar.” Teminattan muafiyet konusunda Azerbaycan ile aramızda uluslararası sözleşmeye dayanan karşılıklılık mevcuttur. İlgili sözleşmenin 13. maddesi;
“Dava masrafları için teminat muafiyeti akit taraflardan birinin uyruğu, diğer akit tarafın adli makamları önüne çıktığında, salt yabancı olması veya diğer akit tarafın ülkesinde meskeni veya ikametgahı bulunmaması nedeniyle kefalet teminat akçesi veya taahhüt senedi vermekle yükümlü tutulmayacaktır. Aynı hüküm, adli makamlara yapılacak başvurular için gerekli her türlü ödeme bakımından da uygulanacaktır.” demiştir.

Tanıma tenfiz hususunda karşılıklılık ne aşamadadır? Azerbaycan ile aramızdaki adli yardımlaşma sözleşmesinin 21.maddesi şunu belirtmektedir “1. Bir akit taraf, diğer akit tarafın vermiş olduğu aşağıdaki kararları, iş bu Anlaşmada belirtilen şartlar altında, kendi ülkesinde tanıyacak ve tenfiz edecektir.
a. Mahkemelerce hukuki konularda verilen kararlar,
b. Tazminat ile ilgili cezai konulardaki mahkeme kararları,
c. Hakem organlarının  kararları.”

Azerbaycan ile ilgili Azerbaycan mahkemeleri tarafından verilmiş kararların Türkiye’de tanınması ve tenfizi için bu anlaşmaya dayanılarak karşılıklılık hususu belirtilebilir. Ayrıca tanıma tenfiz davalarında karşılıklılık harici başka kriterlerin de uygun olması gerekliliği unutulmamalıdır.

Azerbaycan Kararlarının Tanınması ve Tenfizi was last modified: Şubat 13th, 2020 by Gökhan Cindemir