Kripto varlıklar, son yıllarda finansal sistemde önemli bir yer edinmiştir. Bu gelişmelerle birlikte, düzenleyici kurumlar da kripto varlıkların getirdiği fırsatlar ve risklerle başa çıkmak için çeşitli düzenlemeler geliştirmektedir. Avrupa Birliği’nin (AB) Kripto Varlık Piyasaları Tüzüğü (MiCA) ve Türkiye’deki mevcut yasa tasarısını karşılaştırarak, Türkiye’nin düzenlemesinde bulunan bazı önemli eksiklikleri ve bu eksikliklerin giderilmesine yönelik önerileri ele alacağız.

Yetkilendirme Prosedürleri

AB Tüzüğü: MiCA, elektronik para tokenlerinin ihraççıları için belirli yetkilendirme prosedürleri öngörmektedir. Örneğin, bir e-para tokeni, 2009/110/EC sayılı Yönerge Madde 2(1) kapsamında bir kredi kuruluşu veya bir ‘elektronik para kuruluşu’ olarak yetkilendirilmediği sürece halka arz edilemez veya bir kripto varlık ticaret platformunda ticarete kabul edilemez. Bu tür spesifik yetkilendirme gereklilikleri, ihraççıların güvenilirliğini ve piyasa düzenini sağlamaktadır.

Türk Kanun Tasarısı: Türkiye’deki düzenleme, bu tür spesifik yetkilendirme gerekliliklerini ve prosedürlerini net bir şekilde tanımlamamaktadır. Bu durum, ihraççıların yetkilendirilmesi sürecinde belirsizlikler yaratmakta ve piyasa güvenliğini riske atmaktadır. Bu eksikliğin giderilmesi için, Türkiye’nin de ihraççıların yetkilendirilmesi sürecini detaylandıran ve belirli kriterlere bağlayan düzenlemelere ihtiyacı vardır.

Faiz Verilmesinin Yasaklanması

AB Tüzüğü: MiCA, elektronik para tokenleri ihraç edenler ve kripto hizmet sağlayıcılarının e-token sahiplerine faiz verilmesini yasaklamıştır. Bu düzenleme, piyasa katılımcıları arasında haksız rekabetin önüne geçmeyi ve piyasa istikrarını sağlamayı amaçlamaktadır.

Türk Kanun Tasarısı: Türkiye’deki tasarıda faiz verilmesine ilişkin açık bir yasaklama bulunmamaktadır. Bu durum, piyasa katılımcıları arasında haksız rekabete yol açabilir ve piyasa istikrarını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle, Türkiye’nin de faiz verilmesini yasaklayan benzer düzenlemeler yapması gerekmektedir.

Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları

AB Tüzüğü: MiCA, esaslı kripto varlık hizmet sağlayıcılarının tanımlanması ve düzenlenmesi konusunda detaylı kurallar içermektedir. 85. Madde, bu sağlayıcıların esaslı olarak tanımlanabileceği kriterleri belirtmektedir. Bu düzenlemeler, piyasa güvenliğini ve şeffaflığını artırmaktadır.

Türk Kanun Tasarısı: Türkiye’deki düzenleme, esaslı kripto varlık hizmet sağlayıcılarına ilişkin belirgin bir tanım ve düzenleme içermemektedir. Bu durum, piyasada belirsizlik yaratabilir ve düzenleyici denetimlerin etkinliğini azaltabilir. Esaslı kripto varlık hizmet sağlayıcılarının net bir şekilde tanımlanması ve düzenlenmesi gerekmektedir.

İçsel Bilgi ve Piyasa Manipülasyonu

AB Tüzüğü: MiCA, içsel bilginin tanımı, kamuya açıklanması gereken hususlar ve piyasa manipülasyonu yasaklarını ayrıntılı bir şekilde ele almıştır. Bu düzenlemeler, piyasa şeffaflığını ve yatırımcı güvenliğini sağlamaktadır.

Türk Kanun Tasarısı: Türkiye’deki tasarıda içsel bilgi ve piyasa manipülasyonu konuları, AB düzenlemelerine kıyasla daha az detaylandırılmıştır. Bu durum, piyasanın şeffaflığını ve güvenilirliğini olumsuz etkileyebilir. İçsel bilgi ve piyasa manipülasyonu konularında daha ayrıntılı ve sıkı düzenlemeler yapılması gerekmektedir.

Teknik Doküman ve Pazarlama İletişimi

AB Tüzüğü: MiCA, kripto varlık teknik dokümanlarına ve pazarlama iletişimlerine ilişkin ayrıntılı kurallar ve sorumluluklar düzenlemiştir. Bu düzenlemeler, yatırımcıların doğru ve kapsamlı bilgiye ulaşmasını sağlamaktadır.

Türk Kanun Tasarısı: Türkiye’deki düzenleme, teknik doküman ve pazarlama iletişimi ile ilgili yeterli düzenlemeleri içermemektedir. Bu, yatırımcıların yeterli bilgiye ulaşmasını engelleyebilir ve piyasa şeffaflığını azaltabilir. Teknik doküman ve pazarlama iletişimleri konusunda daha ayrıntılı düzenlemeler yapılmalıdır.

Denetim ve Yaptırımlar

AB Tüzüğü: MiCA, denetim yükümlülükleri, idari yaptırımlar ve diğer tedbirleri ayrıntılı olarak belirlemiştir. Bu düzenlemeler, piyasa katılımcılarının uyumunu ve düzenleyici denetimlerin etkinliğini artırmaktadır.

Türk Kanun Tasarısı: Türkiye’deki tasarıda denetim ve yaptırımlar konusunda net düzenlemeler bulunmamaktadır. Uygulama ve yaptırım mekanizmaları konusunda belirsizlikler mevcuttur. Denetim ve yaptırımların etkin bir şekilde uygulanabilmesi için daha net ve ayrıntılı düzenlemelere ihtiyaç vardır.

Sonuç

Türkiye’deki kripto varlık düzenlemesi, AB Çekirdek Tüzüğü ile karşılaştırıldığında çeşitli alanlarda eksiklikler içermektedir. Yetkilendirme, içsel bilgi yönetimi, denetim ve yaptırımlar gibi alanlarda yapılan düzenlemeler, piyasada şeffaflığı ve güvenilirliği artırabilir. Bu eksikliklerin giderilmesi, Türkiye’nin kripto varlık piyasasında daha sağlam bir düzenleyici çerçeve oluşturmasına katkı sağlayacaktır.

Av. Gökhan Cindemir

(İstanbul Ticaret Üniversitesi’nde AB ve Uluslararası Ticaret Hukuku programında Doktora öğrencisidir. Ab Kripto Varlık Piyasaları Tüzük’ü üzerinde doktora araştırması yapmaktadır. )