• İRTİBAT BÜROSU NEDİR?

Türkiye’de yatırım yatmak isteyen yabancı yatırımcılar için Türk şirketlere ortak olmak ya da hisse almak dışında; Türkiye’deki yatırım ortamını ve iş imkânlarını gözlemlemek ve pazarı tanımak, pazarı test etmek veya daha büyük bir iş geliştirmek       için piyasanın ne tür fırsatlar sunduğunu önceden deneyimlemek isteyen yatırımcı, yeni bir şirket kurma ve şube açma yükümlülüğüne gerek duyulmadan yani ticareti faaliyetin risklerini üstlenmeden Türkiye’de yer almak istemektedir. Bunun için başvurulan yöntemlerden en yaygın olanı irtibat bürosu açmaktır.

Türkiye de yabancı şirketlere, ticari faaliyette bulunmamak kaydıyla irtibat bürosu açma izni verilmektedir. DYYK’ na göre sadece “yabancı    ülke kanunlarına göre kurulmuş şirketlere” Türkiye’de kaydıyla irtibat bürosu açma izni verilebildiğinden, DYYK gereğince bir Türk şirketi irtibat bürosu açamaz.

• KURULUŞ İZNİ AŞAMALARI

Yabancı bir şirketin irtibat bürosu açmasına izin verme ve bu izinlerin süresini uzatma yetkisi, Ekonomi Bakanlığı, Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü’ne verilmiştir. İrtibat bürosu açma sürecinde ilgili makamların istemiş olduğu belgelerin tam   ve eksiksiz olarak sunulması kaydıyla, başvuru tarihinden itibaren on    beş iş günü içinde sonuçlandırılmakta ve şartları taşıyan yatırımcıların irtibat bürosunun açılmasına onay verilmektedir.

Bakanlık, yabancı yatırımcıların yeni kurulan   şirketlerinin Türkiye’de irtibat   bürosu açma taleplerini, şirketin faaliyet konusu, sermayesi ve istihdam edilen personel sayısı gibi unsurlar çerçevesinde değerlendirerek faaliyet izninin verilmesi için şirketin kuruluşundan itibaren en az        bir yıllık sürenin geçmesi koşulunu öngörebilir. (Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu Uygulama Yönetmeliği m. 6/2)

İlgili kurumlarca irtibat bürosu kuruluş izni alan yabancı yatırımcının daha sonra ilgili vergi dairesi tarafından verilen kimlik numarasını alması gerekir. Bunun için    kuruluş izni alan irtibat bürosu, vergi dairesine kayıt     belgesinin ve büronun           faaliyette bulunacağı yerin kira sözleşmesinin   bir örneğini en geç 1 ay içinde Genel Müdürlüğe iletmeleri         gerekir.

• FAALİYET SÜRELERİ VE YÜKÜMLÜLÜKLER

İrtibat bürolarına, ilk başvurularda, beyan edilen faaliyet için azami 3 yıl süre ile izin verilir. 3 yılın sonunda faaliyet süresini uzatmak isteyen girişimcinin, faaliyet süresinin sona ermesinden önce Genel Müdürlüğe tekrar başvuruda bulunması        gerekmektedir. Uzatma ancak süre bitiminde mümkündür. Uzatma talebine ilişkin başvurulara: İrtibat bürosunun geçmiş yıl faaliyetleri, yabancı şirketin Türkiye’de geleceğe yönelik iş         planı ve hedefleri, mevcut ve öngörülen harcama tutarı ile istihdam edilen     personel sayısını içeren ayrıntılı bir raporun da  eklenmesi gerekmektedir. Genel Müdürlük ayrıntılı rapor çerçevesinde büronun geçmişteki faaliyetleri ile gelecekteki faaliyetlerini değerlendirerek, yürütülecek faaliyetin niteliğine uygun şekilde 5 ila 10 yıllık sürelerle irtibat bürosunun iznini yeniden uzatabilecektir. Pazar   araştırması veya yabancı şirketin ürünlerinin ya da hizmetlerinin tanıtımını        yapmak üzere izin alan           büroların faaliyet süreleri ise yeniden uzatılmaz.

İrtibat   büroları, her yıl en geç Mayıs ayı sonuna kadar, büronun geçmiş yıl faaliyetleri  hakkında, DYY Yönetmeliği Ek’inde yer alan Bilgi Formunu ve ekli belgelerini        Bakanlığa gönderirler.  Bu belgeleri göndermeyen        irtibat            bürolarının, süre uzatma talepleri değerlendirmeye alınmaz. Faaliyet izinleri      de resen iptal    edilebilir. İrtibat bürolarının faaliyetlerini sona     erdirmesi durumunda kapatma işlemi    için, ilgili vergi dairesinden alınacak iş bırakma-yoklama fişi Genel Müdürlüğe gönderilir.

İlgili mevzuata göre irtibat bürosu ticari faaliyette bulunamaz,   yani kazanç elde edemez. İrtibat bürosunun faaliyette bulunabilecekleri işler sınırlı sayıda belirtilmiştir, bunlar: Pazar araştırması yapmak, ana şirket tarafından sağlanan mal ve hizmetleri tanıtmak, tedarikçilerin kontrolü, teknik destek     sağlamak, iletişim ve bilgi, bölgesel yönetim ve diğer hususlardır.

Yatırımcılar, geçerlilik süresi boyunca yani ilk dönem için en fazla 3 yıl, sonraki uzatmalarda ise 5 ila 10 yıl süreyle yukarıda belirtilen konularda faaliyette bulunulduğu sürece bu ofisten herhangi bir kazanç elde edemezler.            Şubeden farklı olarak irtibat bürosunun kendine ait, yani tahsis olunmuş ayrı bir malvarlığı olmadığından, tüm organizasyon ve faaliyetleri ile gider ve masrafları yatırımcının yurtdışındaki ana şirketi tarafından finanse edilir. Ana            şirket, temsilcilik için gerekli olan tüm ödemeleri kendisi sağlar.

Sonuç olarak ticari risk almayı tercih   etmeyen yabancı yatırımcılar, Türkiye  pazarı ile ilgili gerekli bilgileri ilk elden edinmek ve      gerekli  gözlemleri yapmak için Türkiye’de irtibat bürosu açmayı tercih etmektedirler. Burada pazarı test ederler ve ticari faaliyet göstermedikleri için ticari faaliyetlerin risklerini de taşımazlar.